تفسیر اسکن کف پا

تفسیر اسکن کف پا و شناخت دقیق عوارض، اولین مرحله‌ای است که باید طرح درمان را انتخاب و فرآیند درمان را آغاز کنیم. اسکنرهای فشار کف پا به عنوان دقیق‌ترین و کارآمد‌ترین اسکنرهای پا، خروجی‌های مختلفی در سه تست استاتیک، داینامیک و تعادل ایستا ارائه می‌دهند. این اسکنرها برای طراحی دقیق کفی‌های طبی، تشخیص دقیق ناهنجاری‌های پا و بررسی راه رفتن افراد استفاده می‌شوند. در این مقاله، به معرفی گراف‌های خروجی دستگاه اسکنر فشار کف پا و تفسیر اسکن کف پا در تست‌های استاتیک پرداخته‌ایم.

تفسیر اسکن کف پا در تست استاتیک:

در این تست، وضعیت توزیع فشار بر روی کف پا و نسبت تقسیم آن بین دو پا در حالت ایستاده مورد بررسی قرار می‌گیرد. از طریق این تحقیق، دو دسته عامل زیر ارزیابی می‌شود.

• انحرافات مرکز ثقل بدن در حالت ایستاده

بررسی وضعیت مرکز ثقل بدن در حالت ایستاده می‌تواند به شناسایی ناهنجاری‌های اسکلتی کمک کند. در مرحله اول، فرد برای تست آماده می‌شود.

• بررسی نقاط پر فشار کف پا در حالت ایستاده

در طراحی کفی‌های طبی برای افرادی که بیشتر در طول روز ایستاده‌اند، کاربرد دارد. با شناسایی این نقاط پرفشار، کفی طبی به گونه‌ای طراحی می‌شود که فشار به حالت نرمال برگردد و وضعیت بیمار را نشان می‌دهد. اطلاعات به‌دست‌آمده از این تست مشکلاتی مانند پای ایکس، پای پرانتز، هالوکس والگوس و تعادل پا را قابل شناسایی می‌سازد. همچنین خط سیر فشار در هر پا نشان‌دهنده نحوه حرکت پا است. که در هر لحظه بر روی مرکز فشار محاسبه می‌شود.

در تحلیل نحوه گام برداشتن شخص، اگر با فریم‌های متوالی در هر لحظه از زمان، مرکز فشار وارد شده از کف پا به زمین را بررسی کنیم، نقاطی متوالی و مرتبط به دست می‌آیند که خطی تشکیل می‌دهند. تعداد این نقاط بستگی به فرکانس نمونه‌برداری دستگاه دارد. دستگاه‌های امروزی با فرکانس‌های 100 هرتز تا 400 هرتز در بازار دنیا وجود دارند. هر چه فرکانس کاری بالاتر باشد، سرعت نمونه‌برداری بیشتر خواهد بود. که این امکان را برای اسکن پا در حین دویدن، جهش و پرش نیز ممکن می‌سازد.

خط COP به هماهنگی سیستم‌های عصبی و عضلات اشاره دارد. هرگونه اختلال در گام برداشتن طبیعی و حفظ تعادل به وضوح در این خط نشان داده می‌شود. همچنین با بررسی زاویه این منحنی، می‌توان ناهنجاری‌هایی که به‌طور مستقیم به پاها مربوط هستند، مانند سوپینیشن و پرنیشن را شناسایی کرد.

Contact Percentage :

درصد نیرو که بر روی هر پا در قسمتهای مختلف (جلو، میانه و عقب) اعمال می‌شود، نشان داده شده است. به طور ساده، می توان گفت که در پای راست، 27 درصد از کل نیروی وارد شده به زمین از طریق جلوی پا اعمال شده است. همچنین برای پای چپ و قسمت‌های مختلف هر پا، این داده نمایش داده شده است.

Foot Type :

نوع قوس کف پا، توسط تست داینامیک به شکل صحیح ارزیابی میشود. انواع قوس کف پا عبارتست از:

• Heavy High Arch
• Light High Arch
• High Arch
• Normal
• Flat Foot
• Light Flat Foot
• Heavy Flat Foot

Foot axis angle:

زاویه کوادرانتیل یا زاویه COP (Centre of Pressure)، که از مسیر مستقیم حرکت انحراف دارد، داده‌ای است که برای بررسی supination و pronation (پروناسیون و سوپیناسیون) استفاده می‌شود. این زاویه به صورت نرمال قابل تغییر از 1 تا 10 درجه است. در صورتی که زاویه کمتر از 1 درجه باشد، پا به داخل چرخش می‌کند. و در صورتی که این زاویه بیشتر از 10 درجه باشد، پا به سمت خارج چرخش دارد.

تفسیر اسکن کف پا – نمودارهای نیرو، فشار و سطح در اسکن پا:

در این نمودار میزان نیروی وارده از پا به زمین در هر لحظه از زمان، فشار و سطح درگیری پا با زمین در هنگام گام برداشتن نشان داده می‌شود. طبیعتا هرچه سرعت نمونه‌برداری دستگاه بیشتر باشد، اطلاعات کاملتر و دقیق‌تری ارائه می‌شود. از لحظه برخورد پاشنه پا با زمین تا لحظه جدا شدن انگشت شست از سطح زمین پوشش داده می شود. این نمودار قابل ارائه برای هر قسمت دلخواه از کف پا می باشد. در بررسی درد‌های مزمن در یک ناحیه خاص از کف پا می‌توان با رسم دقیق ناحیه مورد نظر در نرم‌افزار، وضعیت فشار و نیروی وارده به آن را به طور دقیق بررسی کرد.

تفسیر اسکن کف پا در نمودارهای بالانس:

Heel Rotation:

این نمودار نشان‌دهنده میزان چرخش پاشنه در طول یک گام کامل است. این نمودار به ما اجازه می‌دهد تا روند عادی چرخش پاشنه را با استفاده از مقایسه با نمودارهای دیگر تشخیص دهیم. این اطلاعات می‌تواند در تعیین نوع مناسب پاشنه برای هر فرد و همچنین انتخاب افزونه‌های لازم برای طراحی کفی ها، از جمله Wedgeها و یا مکان و انداره heel skive، مفید باشد. همچنین، این اطلاعات می‌تواند در بهبود عملکرد و راحتی پا در طول فعالیت‌های روزانه کمک کند.

Foot Balance:

این نمودار نمایش دهنده میزان تعادل نیروی حول محور پاهای Footمی‌باشد. این نمودار نشان می‌دهد که تعادل نیروهای کلی به استثنای منطقه Mid Foot در کف پا وجود دارد. با مقایسه آن با نمودار نرمال، می‌توان تشخیص داد که آیا نیاز به Wedgeهای طولی و یا Lateral Flange وجود دارد یا خیر.

Forefoot Balance:

در این نمودار، تعادل نیرویی در قسمت جلوپا (Forefoot) مورد بررسی قرار می‌گیرد. از مقایسه این نمودار با الگوی طبیعی می‌توان به نیاز استفاده از ابزارهایی مانند Wedge در قسمت Forefoot، و همچنین تنظیم محل و طول قوس طولی و عرضی کف پا، و همچنین ابزارهایی مانند Toe Bar و Toe Pad استفاده کرد.

Medial Forefoot Balance:

این نمودار نمایانگر تعادل نیرویی در ناحیه‌ی Medial Forefoot است. با استفاده از این نمودار و مقایسه‌اش با روند نرمال، می‌توان تعیین کرد که محل قوس طولی در کفی طبی در کدام قسمت قرار دارد.

Meta Loading:

با تحلیل این نمودار، می‌توان لزوم قرار دادن متاتارسال پد را مورد بررسی قرار داد. همچنین شکل، اندازه و موقعیت آن را تعیین کرد.

تفسیر اسکن کف پا و نمودارهای ماکزیمم و میانگین فشار کف پا

Maximum Image:

ماکزیمم فشاری که هر نقطه از کف پا به زمین در حین گام برداشتن وارد می‌کند، در این نمودار نمایش داده شده است و زمان در این تحلیل مدنظر قرار نگرفته است. شناسایی نواحی حساس در این نمودار می‌تواند در بررسی دردهای مزمن بسیار کارآمد باشد.

Average Image:

این نمودار میانگین فشاری را که هر نقطه از کف پا در طول زمان گام برداشتن به زمین وارد می‌کند، نمایش می‌دهد. این نمودار در بررسی دردهای ناشی از پیاده‌روی طولانی مدت بسیار مفید است. علاوه بر این، می‌توان از آن برای اندازه‌گیری ابعاد کف پا استفاده کرد. زیراابعاد پا بسته به تحمل وزن بر روی یک پا یا دو پا متفاوت است.

Arch Index و CPEI:

وضعیت پا با استفاده از معیاری به نام Arch Index اندازه‌گیری می‌شود. که نسبت طول یک سوم ناحیه‌ی میانی کف پا به طول کل پا (به جز انگشتان) را نشان می‌دهد. تحقیقات نشان داده‌اند که هر چه Arch Index بزرگ‌تر باشد، کف پا صاف‌تر است. نتایج این شاخص به طور جداگانه برای مردان و زنان دسته‌بندی شده و قوس کف پا را به سه گروه زیرتقسیم می‌کند:

• قوس کف پای گود (cavus)
• گروه مرجع با قوس کف پای نرمال
• قوس کف پای صاف (planus)

Arch Index با تقسیم پا به سه قسمت و صرف‌نظر از انگشتان، با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌شود:  

AI = B/A + B + C

عملکرد پا با محاسبه‌ی معیاری به نام CPEI (شاخص پیمایش مرکز فشار پا) که به اختصار برای “Center of Pressure Excursion Index” است، در تست داینامیک پا مشخص می‌گردد. برای محاسبه‌ی CPEI از گراف توزیع فشار کف پا در حین راه رفتن (تست داینامیک) استفاده می‌شود. خط AD برای مشخص کردن یک سوم بالایی کف پا (forefoot) رسم شده است. همچنین، یک خط فرضی از پاشنه پا به محل بین شست و انگشت اول رسم می‌شود. با استفاده از خروجی تست داینامیک اسکنر فشار کف پا، COP Line به‌دست آمده است.

فاصله بین تقاطع خط فرضی و AD (نقطه B) و جایی که COP Line با خط AD برخورد می‌کند (نقطه C) اندازه‌گیری شده است. سپس این شاخص برای پیمایش مرکز فشار پا با نرمال‌سازی فاصله BC نسبت به عرض پا محاسبه می‌شود. بنابراین:  

CPEI = BC/AD×100

تفسیر پارامترهای Arch Index و CPEI در اسکن کف پا

در پایی که هنگام راه رفتن به سمت داخل منحرف می‌شود (پرونیشن)، فرورفتگی منحنی مرکز فشار کاهش می‌یابد و در نتیجه، مقدار شاخص CPEI کمتر می‌شود. در مقابل، در پایی که به سمت خارج منحرف است (سوپینیشن)، فرورفتگی منحنی مرکز فشار افزایش می‌یابد و در نتیجه مقدار شاخص CPEI افزایش می‌یابد. همان‌طور که AI به گروه‌های مختلف بر اساس جنسیت تقسیم شده بود، نتایج به‌دست‌آمده از این شاخص نیز به پنج گروه بر اساس جنسیت تقسیم شدند و شرکت‌کنندگان بر اساس شاخص CPEI به سه دسته شامل افرادی با پرونیشن، گروه نرمال و افرادی با سوپینیشن دسته‌بندی شدند.