مفصل زانو یکی از مهمترین مفاصل بدن است، که به انسان امکان حرکت و انجام فعالیتهای روزانه را میدهد. این مفصل اغلب در بین ورزشکاران به عنوان یکی از مهمترین اعضا برای آسیب دیدن شناخته میشود. درد شدید زانو از عوارض اصلی این آسیبهاست. در این مقاله از
کلینیک سلامت پای پردیس، به بررسی
شایعترین آسیبهای زانو میپردازیم. برای مطالعه بیشتر در زمینه مشکلات زانو به ویژه
آرتروز زانو ما را همراهی کنید.
آناتومی مفصل زانو
زانو یک مفصل است که شامل اجزای زیادی مانند رباطها، استخوانها، تاندونها و منیسک ها میشود. این مفصل مسئول تحمل وزن بدن انسان است و امکان حرکت بدن را فراهم میکند.
رباطهای زانو: شامل چهار رباط صلیبی به نامهای خلفی، قدامی، جانبی داخلی و جانبی خارجی هستند. این رباطها وظیفه دارند که استخوانهای مفصل زانو را به هم متصل نگهدارند.
استخوان و مفصل زانو: این ناحیه شامل استخوان پا (درشت نی)، استخوان زانو (کشکک) و استخوان ران یا همان استخوان فمور است.
تاندون زانو: وظیفه اصلی تاندون اتصال عضلات بدن به استخوانها است.
منیسک زانو: منیسکها شبیه به دیسکهای هلالی شکل در بین استخوانهای زانو قرار دارند و همچون یک ضربهگیر عمل میکنند.
آسیب های شایع زانو
بیشترین آسیبهای زانویی در افراد ورزشکار به ویژه در حین انجام فعالیتهای ورزشی سخت رخ میدهد. ورزشکارانی که ورزشهایی مانند دو میدانی، فوتبال، والیبال و بسکتبال را انجام میدهند، به دلیل داشتن حرکات دویدن و پرش به طور مداوم، بیشتر در معرض خطر آسیبهای مفصلی زانو قرار دارند. البته فردی را نیز میتوان یافت که بمناسبت افتادن از پله یا برخورد یا تصادف، دچار آسیب مفصلی زانو شود.
شایع ترین آسیب های زانو شامل موارد زیر است:
• پارگی منیسک زانو
منیسک زانو زمانی دچار آسیب میشود که افراد در حین ورزش به همدیگر صدمه بزنند یا ورزشکار ناگهان بخواهد بچرخد. پس از پارگی منیسک زانو، ناحیه اطراف آن باد می کند و درد شدیدی احساس میشود و فرد ممکن است مشکلاتی در حرکتهای خود تجربه کند. همچنین، در افراد سالخورده، حتی با یک حرکت یا ضربه سبک، منیسک زانو ممکن است پاره شود.
• رگ به رگ شدن پا
رگ به رگ شدن پا معمولا به کشیدگی و آسیب رباط پا مرتبط است. این نوع آسیب بیشتر در ورزشکاران بسکتبال و فوتبال رخ میدهد، زیرا وقتی که افراد پس از پریدن بدون توجه به فرود صحیح ، پیچش ناگهانی در پاها داشته باشند این آسیب اتفاق می افتد. در این لحظه، قسمت مصدوم رباط پا تورم میکند که باعث درد شدید در هنگام راه رفتن و حرکت دادن پا میشود.
• شکستگی مفصل زانو
استخوان زانو همواره بیشتر از سایر نقاط دیگر در معرض شکستگی قرار دارد. شکستگی در زانو اغلب به دلیل سقوط از ارتفاع، تصادفات و یا پوکی استخوان اتفاق میافتد.
• دررفتگی زانو
دررفتگی زانو به فرورفتگی یا آسیب رسیدن استخوانهای زانو و اطراف آنها گفته میشود. این مشکل یکی از متداولترین آسیبهای زانو است که ممکن است در حین ورزش، افتادن روی زمین، تصادفات رانندگی یا به دلیل نقصهای ساختاری رخ دهد.
• بورسیت زانو
هنگام بروز بورسیت در ناحیه زانو، کیستها ممکن است با مایع پر شده و به رباطها و تاندونها اجازه نمیدهند تا روی مفصل بلغزند. این وضعیت میتواند منجر به افزایش تورم کیستها شود و ممکن است احتیاج به درمان آنتیبیوتیکی یا تخلیهی مایع اضافی توسط پزشک با استفاده از سوزن مخصوص داشته باشد.
• سندرم باند ایلیوتیبیال
این سندرم زمانی رخ میدهد که نوار ایلیوتیبیال در قسمت بیرونی مفصل زانو ساییده شود و باعث درد و سوزش در ناحیه مورد نظر شود. این آسیب از جمله شایعترین مشکلات زانویی در دوندگان است.
• پارگی تاندون زانو
تاندونها، بافتهای نرمی می باشند که باعث اتصال ماهیچهها به استخوانها می شوند. آسیب ناشی از پارگی تاندون کشکک معمولاً در ورزشکاران یا در حین فعالیتهای بدنی شدید، یا به دلیل زمین خوردن یا تحت ضربه قرار گرفتن در ناحیه زانو اتفاق میافتد.
• آسیب رباط زانو
رباط صلیبی زانو به سه نوع قدامی (جلویی)، جانبی (طرفین) و خلفی (پشتی) تقسیم میشود. آسیب بر اساس شدت آن از درجه 1 تا 3 طبقهبندی میشود، یعنی از آسیب خفیف تا پارگی کامل که نیاز به درمان دارد. آسیب رباط صلیبی قدامی معمولاً در افرادی رخ می دهد که ورزشهای تماسی مانند فوتبال انجام میدهند یا ممکن است به دلیل افتادن و یا پریدن رخ دهد. رباطهای جانبی استخوان ران را به استخوان ساق پا متصل میکند و پارگی رباط جانبی در بین ورزشکاران یا به دلیل برخورد با چیزی یا شخص دیگری اتفاق میافتد. رباط صلیبی خلفی در پشت زانو قرار دارد که از حرکت بیش از حد پا به سمت عقب جلوگیری میکند. آسیب به رباط صلیبی خلفی اغلب در حین خم شدن زانو، زمین خوردن یا آسیب رخ میدهد.
پیشگیری از آسیب زانو
برای جلوگیری از آسیب دیدگی زانو، می توانید از راهکارهای
زیر استفاده کنید:
1. از تجهیزات محافظ زانو هنگام ورزش استفاده کنید.
2. انتخاب کفش مناسب و راحت، به ویژه در هنگام ورزش، توصیه می شود.
3. پیش از شروع تمرین، بدن خود را با یک گرم کردن قبل از ورزش آماده کنید و پس از پایان ورزش، برای خنک کردن بدن از روشهای مناسب استفاده کنید.
4. تمرینات قدرتی، کششی و یوگا را برای تقویت عضلات انجام دهید.
5. هنگام پریدن، تلاش کنید زانوها خم شوند تا فشار روی جلوی زانو کمتر شود و از آسیب دیدگی جلوگیری شود.
6. به حفظ وزن مناسب بدن خود توجه کنید، زیرا چاقی و اضافه وزن می تواند فشار زیادی بر زانوها وارد کند.
7. اگر درد یا ناراحتی در منطقه زانو احساس می کنید، ورزش را متوقف کنید و به دکتر متخصص مراجعه کنید.
با این راهکارها، بهبودی در وضعیت زانوها و جلوگیری از آسیب دیدگیهای احتمالی را تجربه خواهید کرد.
درمان های خانگی
1. برای جلوگیری از حرکت زانو، از بریس استفاده کنید.
2. برای کاهش درد و تورم، میتوانید از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) استفاده کنید.
این روشها میتواند به شما کمک کند تا زانوهایتان را بهبود بخشید و علائم ناخوشایند آسیب را کاهش دهید.
کلام آخر
در کل، آسیب زانو بستگی به نوع و شدت آن دارد. بیشتر آسیبهای خفیف زانو با استراحت خود به خود بهبود مییابند، اما آسیبهای رباط یا غضروف که ممکن است منجر به اختلال عملکرد یا بیثباتی زانو شوند نیاز به درمان دارند. این نوع آسیبها معمولاً به درمان پاسخ میدهند و پس از آن، حرکت کامل زانو بازمیگردد. برای تشخیص و درمان شایعترین آسیبهای زانو، توصیه میشود به
کلینیک سلامت پردیس در تهران و
انجام اسکن پا برای تشخیص انواع بیماریهای مربوط به مفاصل، مراجعه کنید.