عقب‌زدگی زانو به وضعیتی گفته می‌شود که زانو بیش از حد عقب قرار دارد. در این حالت، زانو از شکل طبیعی‌اش خارج شده و به نظر می‌رسد که می‌تواند منجر به تغییر شکل زانو شود. فرد مبتلا به عقب‌زدگی زانو ممکن است درد و آرتروز زانو را تجربه کند، که میزان درد بستگی به میزان عقب‌بودن زانو دارد. عقب‌بودن زانو ممکن است در سه حالت خفیف، متوسط و شدید باشد، که تشخیص تخصصی علت عقب زدگی زانو بسیار اهمیت دارد. برای آشنایی بیشتر با علل، علائم و درمان عقب‌زدگی زانو، با کلینیک سلامت پردیس همراه باشید.
عقب زدگی زانو (هایپر اکستنشن زانو)
عقب زدگی زانوها، که شامل عقب بودن غیرطبیعی زانوها می‌شود، همچنین به عنوان هایپراکستنشن زانو شناخته می‌شود. در این شرایط، فشار بیشتری بر زانوها وارد می‌شود و احتمال بروز درد زانو و بیماری‌های مفصلی افزایش می‌یابد. عقب زدگی زانوها بیشتر در زنان مشاهده می‌شود. این مشکل معمولاً در ورزشکاران نیز وجود دارد.
عقب زدگی زانو می‌تواند عوارض مختلفی در بدن فرد به وجود آورد، شایع‌ترین این عوارض عبارتند از:
– ایجاد درد در منطقه زانو
– افتادگی لگن
– بروز آرتروز زودرس
– افزایش آسیب‌پذیری زانو
– تغییر ظاهر و حالت ناخوشایند
– تغییر حالت راستای ستون مهره
با استفاده از توصیه‌ها و راهکارهای پزشکی مناسب، می‌توان به پیشگیری و کاهش این عوارض پرداخت.
دلایل عقب رفتگی و بدشکل شدن زانو
یکی از دلایل اصلی عقب رفتگی زانو، ضعف و یا شلی مادرزادی رباط‌های مفصل زانو است. آسیب یا آزار به این رباط‌ها، موجب ضعف و ناتوانی عضلاتی مانند گاستروکنمیوس، پاپلیتیس، فموریس، اکستانسور و نقص در تعادل بدن (پروپریسپشن) می‌شود. همچنین، نارسایی تعادل بین اندام تحتانی، مشکلات عضلانی، کاهش انعطافیت عضلات و مشکلات دیگر می‌تواند منجر به عقب زدگی زانو گردد.
همچنین آسیب دیدگی زانو و یا سستی طبیعی رباط‌ها در این بخش نیز می‌تواند به عقب زدگی زانو منجر شود. قرارگیری نادرست مفصل مچ و یا اختلاف در طول اندام‌های تحتانی نیز از عوامل ایجادکننده عقب زدگی زانو است. بی‌ثباتی مفصل زانو و بد جوش‌خوردن استخوان‌های اطراف زانو نیز باعث افزایش احتمال عقب زدگی زانو می‌شود. تعویض مفصل زانو یکی از جراحی‌های متداول زانو است که با عوارض زیادی همراه است. در کلینیک سلامت پا پردیس با انجام اسکن پا بیماری شما تشخیص داده شده و بهترین درمان توسط متخصصان این مرکز به شما پیشنهاد می شود.
علائم ناشی از وجود عقب زدگی زانو
عقب زدگی زانو در ابتدا باعث درد و احساس کشیدگی در زانو هنگام انجام فعالیت های بدنی می‌شود. همچنین احساس فشار شدید در ناحیه جلوی زانو از علائم عقب زدگی آن است. به طور کلی، علایم احتمالی عقب زدگی زانو شامل درد، تورم، مشکل در حرکت دادن زانو و کاهش دامنه حرکتی، بی ثباتی یا احساس ضعف در زانو، کبودی یا تغییر رنگ، شنیدن صدای غیرعادی در زانو یا احساس پارگی یکی از رباط‌ها باشد. اگر این علایم همراه با عقب زدگی زانو وجود داشته باشد، ممکن است یکی از رباط‌های زانو پاره شده باشد. پارگی رباط‌ها می‌تواند باعث درد شدید و محدودیت استفاده از زانو شود. برای تشخیص و درمان مناسب لازم است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
آسیب‌های ناشی از عقب‌زدگی زانو
اگر زانو خود را بیش از حد خم کرده‌اید (بیش از ۱۰ درجه از حالت معمول) ممکن است به سایر ساختارهای زانو، به‌ویژه رباط‌ها و غضروف‌ها، آسیب وارد شود. اما در موارد خفیف از عقب زدگی زانو نگران نباشید.
- آسیب‌دیدگی رباط
آسیب دیدگی یکی از چهار رباط زانو به علت عقب زدگی زانو یا هایپراکستنشن، یک مشکل شایع است. این آسیب ممکن است نتیجه پیچیدگی رباط باشد یا حتی ممکن است پارگی کامل رباط را ایجاد کند. معمولا افراد با شدت درد زانو، به مشکل در زانو پی می برند. این درد می تواند حتی راه رفتن را برای فرد دشوار کند. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی عموما همراه با صدا دادن زانو است. به طور معمول، برای پاره شدن رباط زانو، باید بیش از ۱۰ درجه به عقب خم شده باشد. در حالتی که کمتر شایع است، آسیب دیدگی رباط صلیبی خلفی رخ می دهد. این رباط از رباط قدامی خود قوی تر است و زمانی که تنها یک یا چند رباط دچار آسیب دیدگی شوند، ممکن است به همراه تورم و درد تشکیل شود.
- آسیب‌دیدگی مینیسک
مینیسک یک بخش از غضروف زانو است که در مفصل زانو واقع شده است. هنگام خم شدن زانو به عقب، این بخش ممکن است فشار زیادی تحمل کند و احتمال پارگی آن وجود داشته باشد. اغلب در صورت پارگی مینیسک، شخص با درد و تورم در این منطقه روبرو می‌شود و به طور کلی می‌تواند باعث قفل شدن زانو شود.
روش های درمان خانگی عقب‌زدگی زانو
روش درمانی عقب زدگی زانو به مواردی از قبیل شدت آسیب دیدگی بستگی دارد. در اینجا تعدادی از روش های درمان خانگی را بررسی می کنیم:
• مراقبت و استراحت خانگی
توصیه می‌شود که برای مدتی پس از آسیب، از بریس زانو یا عصا استفاده کنید. اینکه رباط زانو کشیده شده باشد می‌تواند منجر به اختلال در حرکت و حتی شل شدن عضلات شود. برای مدتی از ورزش شدید خودداری کنید تا درد و ورم زانو کاهش یابد، اما این بدان معنا نیست که هیچ فعالیتی انجام ندهید. انجام ورزش‌های سبک و آرام نه تنها به حفظ انعطاف‌پذیری زانو کمک می‌کند بلکه به کاهش تورم نیز کمک می‌کند. حتماً در زمان استراحت و خواب، زانوهای خود را صاف کنید و حرکات کوچک انجام دهید تا از ایجاد سفت شدن جلوگیری شود.
• استفاده از یخ
استفاده از یخ برروی زانوی مصدوم می‌تواند به‌کاهش درد و تورم آن کمک بسیاری کند. کنترل تورم، به بهبود سرعت بازیابی زانو کمک می‌کند. همچنین قراردادن زانو روی یخ با دقت مهم است تا از آسیب به پوست جلوگیری شود و درد زانو بدتر نشود.
• بریس برای بهبود عقب زدگی زانو
زانوبند یا بریس یکی از روش‌های مؤثر برای درمان عقب‌زدگی زانو است. این ترکیب به عنوان یک ابزار تکیه گاه عمل می‌کند. طراحی زانوبندها به گونه‌ای است که فشار به‌مرور به آرامی بر روی زانو اعمال شده و باعث محدود کردن و کاهش مایعات اضافی در زانو می‌شود.
• بالاگرفتن پاها
راهی ساده برای کاهش ورم زانو، این است که پایتان را بالا ببرید. زانوها زمانی که در ارتفاعی بالاتر از سطح قلب قرار می‌گیرند، می‌توانند مایعات را جذب کنند و بدین ترتیب به کاهش ورم کمک کنند.
کلام آخر
عقب زدگی زانو یا هایپر اِکستِنشَن زانو، زمانی اتفاق می‌افتد که زانوی شما بیش از حد معمول به عقب خم شود. این وضعیت ممکن است باعث وارد شدن نیروی زیاد به بافت‌های همبند زانو (تاندون‌ها، رباط‌ها و غضروف‌هایی که زانو را در جای خود نگه‌می‌دارند و به حرکت کمک می‌کنند) شود. عوارض ورزشی و دیگر نیروهای وارد شده می‌توانند به بافت‌های زانو آسیب برسانند.
عدم درمان عقب زدگی زانوها و رها کردن در وضعیت خود ، ایجاد فشار بیشتر بر بافت‌های زانو و ایجاد آسیب‌های بیشتر را به همراه دارد. اگر این فرایند ادامه یابد، به تغییر شکل بیشتر استخوان و مشکلات جدی منجر خواهد شد. توصیه می شود که پس از مشاهده این موارد، حتماً به کلینیک سلامت پا پردیس در تهران مراجعه کرده و دستورالعمل های درمانی این مرکز را به درستی و با جدیت دنبال کنید.
