آرتروز یا ساییدگی زانو چیست؟
آرتروز زانو، که یک بیماری دژنراتیو مفصلی است، رایج‌ترین شکل آرتروز است. این بیماری تأثیری بر غضروف انتهای استخوان زانو دارد و باعث فرسایش و تخریب بیش از حد استخوان زیرین می‌شود. در طول زمان، غضروف آسیب می‌بیند و تجزیه و تخریب می‌شود. هدف کلینیک سلامت پا پردیس درمان آرتروز زانو، بهبود عملکرد و کنترل درد بیماران است. اقدامات درمانی زود هنگام می‌تواند احتمال حفظ یکپارچگی مفصل و عملکرد آن را تا سال‌های بعد و یا حتی تا آخر عمر افزایش دهد.
علائم ساییدگی زانو
از علائمی که با مشاهده آن ها باید به متخصص مربوطه مراجعه کنید و راه‌های درمان خود را هر چه زودتر در پیش بگیرید، شامل موارد زیر می باشد.
۱٫ درد و خشکی زانو: این ممکن است نشان دهنده وجود التهاب یا آسیب در مفصل زانو باشد، که بهتر است توسط متخصص در کلینیک مورد بررسی قرار گیرد.
۲٫ کاهش حرکت مفصل: اگر شما تغییر در محدودیت حرکت زانو تجربه می کنید، ممکن است نشانه ای از مشکل در مفصل زانو باشد که نیاز به ارزیابی دارد.
۳٫ احساس سایش و ترق و تروق در ناحیه زانو: این ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در سطح مفصلی زانو باشد، به خصوص اگر در حین حرکت و فعالیت فیزیکی به وجود آید.
۴٫ برجستگی های استخوانی: در صورت مشاهده برجستگی های استخوانی در ناحیه زانو، بهتر است با متخصص ارتوپدی مشورت کنید زیرا ممکن است نشانگر وجود تغییرات ساختاری در مفصل زانو باشد.
۵٫ تغییر شکل زانو: اگر شما تغییر شکل ظاهری در زانوی خود مشاهده می کنید، مثل تورم، تغییر رنگ یا شکل غیرطبیعی، بهتر است تا صحت آن را توسط متخصص این مرکز به صورت دقیق بررسی شود.
درجات شدت ساییدگی زانو
ساییدگی زانو می‌تواند باعث خشکی پوست، عملکرد ناکارآمد، تغییرات در ظاهر بدن و افزایش درد شود. همچنین، توانایی فعالیت و حرکت راه رفتن نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار گیرد. درجه شدت ساییدگی زانو در بهترین حالت توسط روش اسکن تعیین می‌شود.
درجه ۱: تغییرات زودهنگام که نشان دهنده ایجاد فیشر یا شقاق (شکستن) در غضروف هستند.
درجه ۲: افزایش ضخامت بیشتر، سبب تخریب استخوان می شود.
درجه ۳: ازبین رفتن متناوب غضروف بهمراه تخریب
درجه ۴: بیرون زدگی استخوان ساب کندرال (زیر غضروف)
عوامل موثر در پیشرفت ساییدگی مفصل زانو
برخی از عوامل می‌توانند باعث افزایش ابتلای فرد به بیماری آرتروز شوند. این عوامل عبارت‌اند از:
با گذشت زمان، میزان ابتلا به آرتروز در افراد افزایش می‌یابد. البته همه افراد در سنین مختلف ممکن است به آرتروز مبتلا شوند. اما در افراد چاق، احتمال ظهور آن بیشتر و زودتر است. این ممکن است به خاطر وزن بالا باشد که باعث ایجاد نیروهای فشاری زیاد بر مفاصل می‌شود و در نتیجه باعث تخریب زودرس آنها می‌شود. همچنین، در صورت داشتن تاریخچه آسیب‌دیدگی قبلی مفصل نیز، خطر ابتلا به آرتروز زانو افزایش می‌یابد. این آسیب‌ها ممکن است شامل شکستگی‌های سطح مفصلی، عفونت‌های مفصل، آسیب‌های تاندونها و منیسک‌های زانو باشند.
عوارض ساییدگی زانو
با تداوم ساییدگی زانو، ممکن است غضروف مفصلی یا بخشی از آن تحلیل شود. به عبارت دیگر، فاصله بین استخوان ران و درشت نی کاهش می‌یابد و ساییدگی زانو تشدید می‌شود.در افراد مبتلا به ساییدگی زانو، می‌توان دید که فاصله بین استخوان ران و درشت نی حدود چند میلی‌متر است. غضروف مفصلی در این تصاویر به صورت فضای خالی و غیر قابل مشاهده نشان داده می‌شود.
با تشدید ساییدگی زانو، استخوان‌ها در دو طرف مفصل اضافی می‌روند و این موضوع باعث تشکیل استخوان اضافی در مفصل مربوطه می‌شود. این وضعیت منجر به التهاب لایه سینوویال می‌شود که نقش تولید مایع مفصلی را برعهده دارد. این التهاب ممکن است باعث تولید حجم زیادی مایع مفصلی شود که باعث تجمع مایع در مفصل زانو می‌شود و به آن آب آوردگی مفصل زانو یا آمیانه می‌گویند.
انواع ساییدگی مفصل چیست؟
دو نوع آرتروز و یا ساییدگی مفصل وجود دارد:
ساییدگی مفصل اولیه: به معنای ساییدگی در مفاصلی است که پیش از این سالم بوده‌اند. اکثریت بیماران در سن بالای ۵۰ سال با این مشکل مواجه می‌شوند و تقریباً نیمی از افراد بالای ۶۵ سال با آرتروز دست و پنجه نرم می‌کنند. این نوع آرتروز معمولاً خفیف است، اما در ۱۰ درصد موارد می‌تواند شدت زیادی به خود بگیرد.
ساییدگی مفصل ثانویه:به معنای ساییدگی مفصلی است که معمولاً در افراد جوانتر ایجاد می‌شود و افرادی که پیشتر آسیب شدیدی در مفصل خود داشته‌اند، از آن رنج می‌برند. این آسیب، فرایند پیشرفت آرتروز را سرعت می‌دهد.
ساییدگی مفصل یا آرتروز در کدام مفاصل بیشتر ایجاد می شود؟
آرتروز یا ساییدگی مفاصل عمدتا در مفاصل ران، زانو، انگشتان و کمر رخ می‌دهد. ساییدگی معمولاً در چند مفصل بدن به طور همزمان ایجاد می‌شود، اما شدت آن در مفاصل متاثر شده متفاوت است. به طوری که تنها در یک یا تعداد مفصل‌ها، علائم آرتروز برای بیمار اذیت کننده هستند.
تشخیص ساییدگی زانو
تراپیست در کلینیک سلامت پا پردیس، برای بررسی رباط های زانو، دامنه حرکتی زانو، آنالیز الگوی گام بیمار، وضعیت عصب های اطراف زانو و جستجوی نشانه های ورم یا حساسیت به لمس به کار می رود. این متخصص مراحل زیر را برای ارزیابی زانو انجام می دهد:
۱٫ معاینه بالینی: این متخصص با بررسی زانو و استفاده از تکنیک های حسی مانند لمس و فشار، نشانه ها و علائم مربوط به زانو را بررسی می کند. او نشانه های ورم، قرمزی زانو را ارزیابی می کند.
۲٫ بررسی دامنه حرکتی زانو: این متخصص با استفاده از حرکت های مختلف مفصل زانو، دامنه حرکتی آن را ارزیابی می کند. این بررسی شامل تمدد و انقباض رباط های زانو و تمرینات مختلف است.
۳٫ آنالیز گام برداشتن بیمار: این متخصص بیمار را در حین راه رفتن بررسی می کند تا الگوی گام برداشتن، تعادل و نقصانی که ممکن است در زانو وجود داشته باشد را تشخیص دهد.
۴٫ بررسی وضعیت عصب های اطراف زانو: این متخصص با بررسی علائم عصبی مانند نقصان حس یا قدرت در اندام فوقانی و پایینی، وضعیت عصب های اطراف زانو را ارزیابی می کند.
۵٫ جستجوی نشانه های ورم یا حساسیت به لمس: این متخصص با بررسی ورم، حساسیت یا درد در منطقه زانو، علائم التهاب را ارزیابی می کند.
در کلینیک تخصصی اسکن پا پردیس بعد از مشاهده علائم بالینی فوق، تراپیست با انجام اسکن بیماری را تشخیص می دهند.
علائم ساییدگی مفصل زانو
علائم ساییدگی مفصل زانو با توجه به علت و شدت ساییدگی در هر شخصی متفاوت است. اما در کل، برخی از علائم و نشانه‌های رایج ساییدگی مفصل زانو که با دیدن آنها باید در اسرع وقت به تراپیست متخصص مراجعه شود، عبارتند از:
خم شدن زانو به ناحیه بیرونی یا داخلی
این یکی از اصلی ترین نشانه‌های ساییدگی مفصل زانو است. زانو به طور غیرطبیعی به داخل و یا به بیرون خم می‌شود. این ممکن است هنگام راه رفتن، در حین فعالیت ورزشی و یا حتی در حالت استراحت رخ دهد.
عدم استحکام و عدم تثبیت زانو
در این وضعیت ممکن است فرد حس کنند که زانویشان ناپایدار است و قابلیت حرکت در آنها کاهش یافته است.
درد و ناراحتی
ممکن است ساییدگی مفصل زانو با درد و ناراحتی در منطقه زانو همراه باشد. این درد ممکن است متناسب با فعالیت‌های روزمره، ورزش یا حتی در حالت استراحت بیشتر شود.
تورم و ورم زانو
در این وضعیت برای مدت زمان کوتاه پس از فعالیت یا به صورت مزمن و پایدار در طول زمان باقی بماند.
محدودیت در حرکت
در این شرایط شخص آسیب دیده، توانایی انجام حرکات خاص مانند خم شدن و دراز کشیدن زانو را از دست خواهد داد یا دامنه حرکتی محدودی را تجربه خواهد کرد.
عوامل تاثیرگذار بر شدت ساییدگی مفصل زانو
ساییدگی مفصل زانو ممکن است تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار گیرد. برخی از این عوامل شامل عوامل فیزیکی مانند ضربه، فشار یا تنش زیاد در مفصل و عوامل زیستی مانند التهاب مفاصل، عفونت و بیماری‌های مفصلی می‌باشند. برای تشخیص دقیق و مدیریت مناسب ساییدگی مفصل زانو، بهتر است به متخصص مراجعه کنید. تراپیست شما بر اساس علائم، تاریخچه بالینی، ارزیابی فیزیکی و در صورت لزوم اسکن از مفصل زانو، تشخیص و درمان مناسب را برای بهبود و درمان شما تعیین خواهد کرد.
دلایل ساختمانی و اسکلتی مفصل زانو
– ضعف عضلات جلوی ران(کوادریسپس) و پشت ران(همسترینگ)
– نقص تعادل عضلانی
– آسیب‌های ورزشی
– عوامل بیرونی مانند اضافه وزن، استفاده نادرست از ابزارها و تجهیزات، فعالیت‌های روزمره یا شغلی که نیازمند انجام حرکات تکراری زانو هستند.
درمان ساييدگی زانو
در حال حاضر فرايند ساييدگی زانو، قابل درمان می باشد و تراپیست در کلینیک تخصصی پا پردیس، با استفاده از اسکن، بیماری را تشخیص داده و با روش های درمانی پیشرفته می تواند به مقدار زيادی این عارضه را كنترل كند و از پيشرفت آن جلوگيری به عمل آورد.
آدرس شعبه تهران: تهران، زعفرانیه، خیابان مقدس اردبیلی، روبروی مجتمع تجاری پالادیوم، ساختمان پیراسته، طبقه ۴، واحد ۴۱
تلفن تماس و نوبت دهی تهران: ۰۹۱۲۹۳۷۱۰۸۳
آدرس شعبه کرج: چهارراه طالقانی، به سمت میدان سپاه، روبروی داروخانه هلال احمر، ابتدای بلوار قائم، ساختمان جهان نما، طبقه ۵، واحد ۱۵
تلفن تماس و نوبت دهی کرج: ۰۹۳۵۹۵۹۶۳۵۳ و ۰۲۶۳۲۷۴۶۸۹۰
